Parafia rzymskokatolicka w Pruchniku powstała prawdopodobnie równocześnie z lokacją miasta. Świadczą o tym pierwsze informacje w dokumentach, z których pierwszy datowany jest na dzień 24 czerwca 1397 roku. Została ufundowana przez Kostko Słoneczkowicza, a w ciągu wielu dziesięcioleci była wielokrotnie wspomagana przez przedstawicieli jego rodu. Pierwszy wzniesiony kościół z kamienia, w stylu gotyckim, wsparty charakterystycznymi skarpami i kryty gontem, datuje się na rok 1436. Posiadał on dwie kaplice: od północy – św. Anny i od południa – Matki Boskiej. Niestety w związku z licznymi najazdami na miasteczko i groźnymi pożarami, budynek kościoła wielokrotnie ucierpiał. Po raz pierwszy został spalony przez Wołochów w 1498 roku. Szczególne zniszczenia spowodował też pożar miasta w 1636 roku. Kościół został odbudowany przez ówczesnego proboszcza Jana Lipowicza. Dzięki jego staraniom odbudowano dzwonnicę z dwoma dzwonami oraz pokryto dach blachą.
Wiek XVII przyniósł ze sobą kolejne zniszczenia kościoła, związane z toczącymi się wojnami. Dotkliwe w skutkach okazały się zwłaszcza najazdy wojsk Rakoczego (w 1657 roku) oraz Tatarów (1672). Jednaj, mimo wielu trudności, dnia 14 maja 1684 roku bp Jan Dębski, prepozyt pruchnicki, dokonał konsekracji kościoła pod wezwaniem Św. Mikołaja. Utworzenie dekanatu w Pruchniku w drugiej połowie XVIII w. było inspiracją do dokonania zmian w wyglądzie kościoła. Wybudowano wówczas piękną barokową bramę oraz ufundowano ołtarz główny. Centralne miejsce okazałego ołtarza zajmuje obraz przedstawiający wizerunek patrona – Św. Mikołaja. Po obu stronach umieszczono rzeźby czterech ewangelistów. Ciekawym zabytkiem jest mur kościelny, liczący ponad pięć wieków, który przetrwał w doskonałym stanie do dzisiejszych czasów, dzięki częstym zabiegom konserwatorskim. Obok kościoła i wspomnianej bramy w skład zespołu wchodzi jeszcze murowany spichlerz plebański, datowany na XVIII wiek.
Początki parafii Pruchnik sięgają XIV wieku
W r. 1397 – jest wymieniony proboszcz pruchnicki Bernard w dokumencie fundacyjnym kościoła w Pantalowicach
W XV w. – rodzina Pruchnickich, dziedziców Pruchnika, herbu „Korczak” dała kościołowi dwóch biskupów: Mikołaja, biskupa w Kamieńcu Podolskim i Andrzeja, arcybp. We Lwowie
W r. 1436 – dziedzic Pruchnika Konstanty Rozborski z Rozborza zbudował kościół z kamienia, wsparty skarpami, w stylu gotyckim, kryty gontem, posadzka z cegły, z kaplicą Matki Boskiej od południa i drugą św. Anny od północy.
W r. 1498 – Wołosi spalili kościół i miasto
W r. 1565 – umieszczono przy zakrystii marmurową tablicę ku czci Marcina Broniowskiego bohatera spod Orszy
W r. 1636 – spalił się powtórnie kościół i miasto, a ks. Jan Lipowicz w tym samym roku odbudował go, pokrył dach blachą, urządził wnętrze kościelne, dostawił dzwonnicę, oraz sprawił dwa dzwony: 600 kg i 120 kg
W r. 1640 – właścicielka Pruchnika, Anna z Konar Gorayska, ufundowała kolegiatę Mansjonarzy, którzy pomagali proboszczowi w pracy duszpasterskiej
W r. 1651 – zbudowano „szpitalik” dla ubogich
W r. 1684 – biskup przemyski Jan Dębski, prepozyt pruchnicki dokonał konsekracji kościoła pod wezwaniem św. Mikołaja
W r. 1702 – umieszczono w kaplicy św. Antoniego tablicę marmurową nad grobem Gałeckich-Rykowskich
W r. 1758 – przeniesiono trumny ze zwłokami z krypt kościoła i pochowano na cmentarzu kościelnym. Pod wielkim ołtarzem spoczywa proboszcz ks. Tomasz Brzezicki +1790
W r. 1766 – zbudowano sygnaturkę na kościele, a dwa lata później wymurowano bramę od strony miasta
W r. 1770 – ufundowany został wielki ołtarz z czterema rzeźbionymi w drzewie ewangelistami w stylu „rococo” ku czci św. Mikołaja.
W r. 1876 – ks. Wściślak pokrył kościół blachą cynkową, a schody i posadzkę wyłożył kamieniem trembowelskim
W r. 1782 – spłonęła od pioruna kaplica św. Krzyża na Przedmieściu
W r. 1916 – w czasie I wojny światowej, władze austriackie wzięły dwa mniejsze dzwony
W r. 1941 – w czasie II wojny światowej Niemcy zabrali dwa zabytkowe dzwony z r. 1636 o wadze 600 – 120 kg
Tekst pochodzi z tablicy umieszczonej w kościele parafialnym w Pruchniku
Parafia rzymskokatolicka w Pruchniku powstała prawdopodobnie równocześnie z lokacją miasta. Świadczą o tym pierwsze informacje w dokumentach, z których pierwszy datowany jest na dzień 24 czerwca 1397 roku. Została ufundowana przez Kostko Słoneczkowicza, a w ciągu wielu dziesięcioleci była wielokrotnie wspomagana przez przedstawicieli jego rodu. Pierwszy wzniesiony kościół z kamienia, w stylu gotyckim, wsparty charakterystycznymi skarpami i kryty gontem, datuje się na rok 1436. Posiadał on dwie kaplice: od północy – św. Anny i od południa – Matki Boskiej. Niestety w związku z licznymi najazdami na miasteczko i groźnymi pożarami, budynek kościoła wielokrotnie ucierpiał. Po raz pierwszy został spalony przez Wołochów w 1498 roku. Szczególne zniszczenia spowodował też pożar miasta w 1636 roku. Kościół został odbudowany przez ówczesnego proboszcza Jana Lipowicza. Dzięki jego staraniom odbudowano dzwonnicę z dwoma dzwonami oraz pokryto dach blachą.
Wiek XVII przyniósł ze sobą kolejne zniszczenia kościoła, związane z toczącymi się wojnami. Dotkliwe w skutkach okazały się zwłaszcza najazdy wojsk Rakoczego (w 1657 roku) oraz Tatarów (1672). Jednaj, mimo wielu trudności, dnia 14 maja 1684 roku bp Jan Dębski, prepozyt pruchnicki, dokonał konsekracji kościoła pod wezwaniem Św. Mikołaja. Utworzenie dekanatu w Pruchniku w drugiej połowie XVIII w. było inspiracją do dokonania zmian w wyglądzie kościoła. Wybudowano wówczas piękną barokową bramę oraz ufundowano ołtarz główny. Centralne miejsce okazałego ołtarza zajmuje obraz przedstawiający wizerunek patrona – Św. Mikołaja. Po obu stronach umieszczono rzeźby czterech ewangelistów. Ciekawym zabytkiem jest mur kościelny, liczący ponad pięć wieków, który przetrwał w doskonałym stanie do dzisiejszych czasów, dzięki częstym zabiegom konserwatorskim. Obok kościoła i wspomnianej bramy w skład zespołu wchodzi jeszcze murowany spichlerz plebański, datowany na XVIII wiek.